Zmiany w systemie emerytalnym 2023 - co powinieneś wiedzieć

Wprowadzenie

Rok 2023 przynosi znaczące zmiany w polskim systemie emerytalnym, które wpłyną na wysokość świadczeń oraz warunki ich przyznawania. W tym artykule omówimy najważniejsze zmiany, które weszły w życie w bieżącym roku oraz ich potencjalny wpływ na obecnych i przyszłych emerytów.

1. Nowe zasady waloryzacji emerytur

Od marca 2023 roku emerytury zostały zwaloryzowane o 14,8%. Jest to najwyższa waloryzacja od wielu lat, spowodowana wysoką inflacją. Warto zauważyć, że:

• Najniższa emerytura wzrosła z 1338,44 zł do 1588,44 zł brutto
• Wprowadzono gwarantowaną kwotę podwyżki dla najniższych świadczeń w wysokości 250 zł brutto
• Waloryzacja objęła również inne świadczenia, takie jak renty, zasiłki i dodatki

Ta znacząca waloryzacja jest odpowiedzią na rosnące koszty życia, jednakże należy pamiętać, że nie rozwiązuje ona wszystkich problemów systemu emerytalnego w długiej perspektywie.

2. Zmiany w emeryturach pomostowych

W 2023 roku zniesiono wygasający charakter emerytur pomostowych. Oznacza to, że:

• Pracownicy zatrudnieni w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 roku również będą mogli ubiegać się o emeryturę pomostową
• Rozszerzono listę zawodów uprawniających do emerytur pomostowych
• Zwiększono ochronę prawną dla pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach

Jest to istotna zmiana dla osób zatrudnionych w trudnych warunkach, które dotychczas były wykluczone z możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę.

3. Modyfikacje w Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK)

W 2023 roku wprowadzono szereg zmian mających na celu zwiększenie atrakcyjności PPK:

• Podniesiono limit wpłat dodatkowych, które może zadeklarować uczestnik (z 2% do 4% wynagrodzenia)
• Uproszczono procedury administracyjne związane z obsługą PPK
• Wprowadzono nowe zachęty podatkowe dla uczestników programu
• Zwiększono częstotliwość kampanii informacyjnych dotyczących korzyści z uczestnictwa w PPK

Zmiany te mają na celu zwiększenie partycypacji w programie, która mimo początkowych założeń, pozostaje na poziomie niższym niż oczekiwano.

4. Nowy program "Aktywny Rodzic" (tzw. "babciowe")

Od początku 2023 roku wprowadzono nowy rodzaj świadczenia, które może mieć wpływ na system emerytalny:

• Program umożliwia opłacanie składek emerytalnych dla osób (często dziadków), które rezygnują z pracy lub przechodzą na wcześniejszą emeryturę, aby opiekować się wnukami
• Za każdy miesiąc opieki nad wnukiem zaliczany jest okres składkowy, co może zwiększyć przyszłe świadczenie emerytalne
• Maksymalny okres, za który można otrzymać dofinansowanie składek wynosi 3 lata

Program ten stanowi ciekawą odpowiedź na problemy demograficzne i opiekuńcze w Polsce, jednocześnie uwzględniając wpływ na przyszłe emerytury osób zajmujących się wnukami.

5. Zmiany w emeryturach stażowych

W 2023 roku trwają intensywne prace nad wprowadzeniem emerytur stażowych, które umożliwiłyby przejście na emeryturę po osiągnięciu określonego stażu pracy, bez względu na wiek. Najważniejsze założenia to:

• Staż uprawniający do emerytury miałby wynosić 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn
• Emerytura stażowa miałaby charakter dobrowolny, a nie obowiązkowy
• Warunkiem otrzymania emerytury stażowej byłoby zgromadzenie kapitału emerytalnego wystarczającego na wypłatę minimalnej emerytury

Choć ostateczny kształt przepisów nie jest jeszcze znany, wprowadzenie emerytur stażowych może stanowić istotną zmianę w polskim systemie emerytalnym.

6. Zmiany w oskładkowaniu umów cywilnoprawnych

Od 2023 roku wprowadzono pełne oskładkowanie umów zlecenia i umów o dzieło:

• Wszystkie umowy cywilnoprawne podlegają obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe)
• Zniesiono możliwość zbiegu tytułów do ubezpieczeń (tzw. zbieg umowy o pracę i umowy zlecenia)
• Zmiany te wpłyną na wysokość przyszłych emerytur osób pracujących na umowach cywilnoprawnych

Oskładkowanie wszystkich umów ma na celu zapewnienie lepszej ochrony socjalnej dla pracowników zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych oraz zwiększenie ich przyszłych świadczeń emerytalnych.

7. Zmiany w emeryturach dla rocznika 1953

W 2023 roku kontynuowane są wypłaty wyrównań dla osób urodzonych w 1953 roku, które przeszły na wcześniejszą emeryturę i zostały poszkodowane przez przepisy przejściowe. Obejmuje to:

• Wyrównanie zaniżonych świadczeń za okres od października 2017 do września 2021 roku
• Ponowne przeliczenie emerytury według korzystniejszych zasad
• Możliwość złożenia wniosku o wyrównanie do końca 2023 roku

Ta zmiana stanowi naprawienie niesprawiedliwości, która dotknęła osoby urodzone w 1953 roku, decydujące się na wcześniejszą emeryturę.

Podsumowanie i rekomendacje

Zmiany w systemie emerytalnym w 2023 roku są znaczące i mogą wpłynąć na decyzje dotyczące przejścia na emeryturę oraz wysokość przyszłych świadczeń. W związku z tym rekomendujemy:

• Dokładne zapoznanie się z nowymi przepisami, szczególnie jeśli planujemy przejście na emeryturę w najbliższych latach
• Rozważenie dodatkowego oszczędzania na emeryturę, np. poprzez PPK lub IKE/IKZE
• Konsultację z doradcą emerytalnym, który pomoże zoptymalizować decyzje emerytalne
• Regularne sprawdzanie stanu swojego konta emerytalnego w ZUS

Pamiętajmy, że odpowiednio wczesne planowanie emerytury pozwala na lepsze przygotowanie się do tego etapu życia i zapewnienie sobie godnych warunków finansowych.